EKSHUMACJA

Zezwolenie na ekshumację i przewóz zwłok lub szczątków ludzkich w celu ich pochowania

Załączniki do procedury
Wniosek

Załatw sprawę elektronicznie
Nie dotyczy

Sprawę załatwia
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w  Wieliczce
ul. H. Sienkiewicza 13,  32-020 Wieliczka
tel.:  12 288 01 38

Tryb postępowania
Postępowanie administracyjne prowadzone na wniosek strony na podstawie art. 20a ust. 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2126 ze zm.) i art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2015 r. poz. 1412)

Dokumenty od wnioskodawcy
Wniosek osoby uprawnionej, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych

Opłaty
Wniosek zwolniony z opłaty skarbowej na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. g ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2015 r. poz. 783 ze zm.)

Forma załatwienia
Decyzja – zezwolenie lub odmowa z uzasadnieniem

Termin załatwienia
Zgodnie z art. 35 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r. poz. 23 ze zm.) – do miesiąca, a w sprawach szczególnie skomplikowanych do 2 miesięcy.

Tryb odwoławczy
Od decyzji służy odwołanie do Małopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, 31-202 Kraków, ul. Prądnicka 76, za pośrednictwem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Wieliczce , w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia.

Podstawa prawna
1) ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2126 ze zm.) wraz z aktami wykonawczymi:
 a) rozporządzenie z dnia 7 grudnia 2001 r. Ministra Zdrowia w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi (Dz. U. Nr 153, poz. 1783 ze zm.);
 b) rozporządzenie z dnia 6 grudnia 2001 r. Ministra Zdrowia w sprawie wykazu chorób zakaźnych, w przypadku których stwierdzenie zgonu wymaga szczególnego postępowania ze zwłokami osób zmarłych na te choroby (Dz. U. Nr 152, poz. 1742);
 c) rozporządzenie z dnia 27 grudnia 2007 r. Ministra Zdrowia w sprawie wydawania pozwoleń i zaświadczeń na przewóz zwłok i szczątków ludzkich (Dz. U. Nr 249, poz. 1866);
 d) rozporządzenie z dnia 7 marca 2008 r. Ministra Infrastruktury w sprawie wymagań, jakie muszą spełniać cmentarze, groby i inne miejsca pochówku zwłok i szczątków (Dz. U. Nr 48, poz. 284);
 e) rozporządzenie z dnia 23 marca 2011 r. Ministra Zdrowia w sprawie sposobu przechowywania zwłok i szczątków (Dz. U. Nr 75, poz. 405);
2) ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2015 r. poz. 1412);
3) ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23 ze zm.);
4) ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2015 r. poz. 783 ze zm.);
5) ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy  (Dz. U. z 2015 r. poz. 2082 ze zm.);
6) ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.);
7) ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zm.).

KARTA INFORMACYJNA

ZEZWOLENIE NA EKSHUMACJE I PRZEWÓZ ZWŁOK LUB SZCZATKÓW LUDZKICH

Ekshumacja – polega na wydobyciu zwłok lub szczątków z grobu lub miejsca tymczasowego pochówku, w celu przeniesienia ich i pochowania w innym miejscu albo przeprowadzenia oględzin lekarsko-sądowych.

I. Wymagania dotyczące ekshumacji zwłok lub szczątków ludzkich i ich transportu określa:

1. ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2126 ze zm.);
2. rozporządzenie z dnia 7 grudnia 2001 r. Ministra Zdrowia w sprawie postępowania
ze zwłokami i szczątkami ludzkimi (Dz. U. Nr 153, poz. 1783 ze zm.);
3. rozporządzenie z dnia 6 grudnia 2001 r. Ministra Zdrowia w sprawie wykazu chorób zakaźnych, w przypadku których stwierdzenie zgonu wymaga szczególnego postępowania ze zwłokami osób zmarłych na te choroby (Dz. U. Nr 152, poz. 1742);
4. rozporządzenie z dnia 27 grudnia 2007 r. Ministra Zdrowia w sprawie wydawania pozwoleń i zaświadczeń na przewóz zwłok i szczątków ludzkich (Dz. U. Nr 249, poz. 1866);
5. rozporządzenie z dnia 7 marca 2008 r. Ministra Infrastruktury w sprawie wymagań, jakie muszą spełniać cmentarze, groby i inne miejsca pochówku zwłok i szczątków (Dz. U. Nr 48, poz. 284);
6. rozporządzenie z dnia 23 marca 2011 r. Ministra Zdrowia w sprawie sposobu przechowywania zwłok i szczątków (Dz. U. Nr 75, poz. 405).

II. Definicje.

1. Ekshumacja – polega na wydobyciu zwłok lub szczątków z grobu lub miejsca tymczasowego pochówku, w celu przeniesienia ich i pochowania w innym miejscu albo przeprowadzenia oględzin lekarsko-sądowych.
2. Grób ziemny – należy przez to rozumieć dół w ziemi, do którego składa się trumnę ze zwłokami lub urnę i zasypuje ziemią;
3. Grób murowany – należy przez to rozumieć dół, w którym boki są murowane do poziomu gruntu, do którego składa się trumnę ze zwłokami lub urnę;
4. Grób rodzinny - należy przez to rozumieć grób przeznaczony do składania dwóch lub więcej trumien ze zwłokami lub urn;
5. Katakumby –należy przez to rozumieć pomieszczenie z niszami w ścianie, przeznaczone do pochówku zwłok;
6. Kolumbarium – należy przez to rozumieć budowlę z niszami przeznaczonymi do składania urn.

III. Ekshumacja zwłok lub szczątków i ich przewóz.

1. Wniosek.
1.1. Postępowanie w zakresie wydania zezwolenia na przeprowadzenie ekshumacji zwłok i ich przewóz na terenie RP lub poza granicę RP prowadzone jest przez Państwowego Powiatowego Inspektor Sanitarnego (PPIS, organ), na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego organ z urzędu przestrzega swojej właściwości miejscowej i rzeczowej (zob. art. 37 ust. 1 ustawy o PIS i art. 20a ust. 2 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych).
1.2. Postępowanie prowadzone jest na wniosek osoby uprawnionej lub jej pełnomocnika (zob. art. 61 § 1 Kpa w zw. z art. 14 ust. 1, art 15 ust. 1 pkt 1 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych).
1.3. Osoba uprawniona jest stroną postępowania administracyjnego (zob. art. 28 Kpa).
1.4. Postępowanie o wydanie zezwolenia na ekshumację i przewóz zwłok lub szczątków ludzkich następuje na umotywowany wniosek osoby uprawnionej do pochowania zwłok lub szczątków za zezwoleniem właściwego inspektora sanitarnego zgodnie z art. 10, art. 14 ust. 1 i 2 i art. 15 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 roku o cmentarzach i chowaniu zmarłych.
1.5. Osobami uprawnionymi do złożenia wniosku są:
1) najbliższa pozostała rodzina osoby zmarłej:
  - pozostały małżonek (a) osoby zmarłej,
  - krewni zstępni,
  - krewni wstępni,
  - krewni boczni do czwartego stopnia pokrewieństwa,
  - powinowaty w linii prostej do pierwszego stopnia,
2) osoba która zobowiązała się dobrowolnie do pochowania osoby zmarłej [1];
3) wskazana przez zmarłego osoba mająca zająć się pochówkiem [2].
1.6. Prawo osobiste do zmiany miejsca spoczywania zwłok jest prawem wspólnym wszystkich żyjących członków najbliższej rodziny zmarłego, zatem na przeprowadzenie ekshumacji wymagana jest zgoda wszystkich osób uprawnionych.
1.7. Wniosek strony musi zawierać dane niezbędne do wydania zezwolenia, określone w złączniku do Procedury – „Wniosek o wydanie zezwolenia”.
1.8. Jeżeli we wniosku nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możności ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych danych, wniosek pozostawia się bez rozpoznania (zob. art. 64 § 1 Kpa).
1.9. Jeżeli wniosek nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, a w szczególności gdy nie zawiera danych niezbędnych do wydania decyzji, PPIS wzywa wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania (zob. art. 64 § 2 Kpa).
1.10. O wszczęciu postępowania oraz o zakończeniu postępowania, zebraniu dowodów i materiałów oraz o możliwości zgłoszenia żądań przed wydaniem decyzji, PPIS zawiadamia poza Wnioskodawcą pozostałe strony postępowania, a jeżeli działają one przez pełnomocnika, tego ustanowionego pełnomocnika.
1.11. Postępowanie kończy się wydaniem przez organ:
1) postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania w trybie art. 61a Kpa, na które stronie służy zażalenie;
2) zezwolenia w formie decyzji administracyjnej;
3) odmową wydania zezwolenia w formie decyzji administracyjnej.
1.12. Po uprawomocnieniu się decyzji zezwalającej na ekshumację lub w sytuacji gdy decyzja zezwalająca jest zgodna z wolą wszystkich stron (art. 130 § 4 Kpa), Wnioskodawca zobowiązany jest, zawiadomić Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego o terminie ekshumacji na 7 dni przed ustalonym terminem przeprowadzenia ekshumacji celem umożliwienia sprawowania nadzoru (§ 12 ust. 2 pkt 1 rozporządzenie z dnia 7 grudnia 2001 r. Ministra Zdrowia w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi). Brak zawiadomienia stanowi wykroczenie zagrożone karą aresztu lub grzywny (art. 18 w zw. z art. 21 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych). Ekshumacja nie może być przeprowadzona przed uprawomocnieniem się decyzji zezwalającej na ekshumację lub w przypadku braku zgody wszystkich stron przed uprawomocnieniem się decyzji (art. 130 § 4 Kpa).

2. Ekshumacja.
2.1. Ekshumacja osób zmarłych na choroby zakaźne, nie może być przeprowadzona przed upływem 2 lat od dnia zgonu (art. 15 ust. 3 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych). Do chorób tych zalicza się: cholerę, dur wysypkowy i inne riketsjozy, dżumę, gorączkę powrotną, nagminne porażenie dziecięce, nosacizna, trąd, wąglik, wścieklizna, żółta gorączka i inne wirusowe gorączki krwotoczne.
2.2. Ekshumacja zwłok i szczątków jest dopuszczalna w okresie od 16 października do 15 kwietnia we wczesnych godzinach rannych.

3. Transport ekshumowanych zwłok lub szczątków.
3.1. Zezwolenie Powiatowego Inspektora Sanitarnego Przewóz jest wymagane na przewóz ekshumowanych zwłok i szczątków:
1) koleją, samolotami i statkami w granicach Rzeczypospolitej Polskiej,
2) oraz poza granice Rzeczypospolitej Polskiej, w przypadku gdy zgon nastąpił na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
3.2. Jeżeli ekshumowane zwłoki lub szczątki będą przewożone poza granice RP celem ich pochowania, do wniosku Wnioskodawca powinien dołączyć:
1) wymagane dokumenty właściwej władzy państwa, na którego terytorium zwłoki mają być pochowane lub oświadczenie o braku konieczności takiej zgody;
2) wymagane dokumenty właściwej władzy państwa, przez którego terytorium zwłoki mają być przewożone, lub oświadczenie o braku konieczności takiej zgody.

4. Spór pomiędzy osobami uprawnionymi – zawieszenie postępowania.
4.1. W przypadku wniesienia sprzeciwu przez którąkolwiek osobę z grupy osób uprawnionych w zakresie objętym złożonym wnioskiem, powstaje spór pomiędzy osobami uprawnionymi. W takim przypadku PPIS ustala:
1) w jakim stopniu uprzywilejowane są osoby występujące z przeciwstawnymi żądaniami;
2) czy sprzeciw wniosła osoba uprawniona [3].
4.2. Jeżeli sprzeciw wniosła osoba uprawniona, organ zawiesza wszczęte postępowanie na podstawie art. 97 § 1 pkt. 4 Kpa, gdyż rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez właściwy Sąd Okręgowy Wydział Cywilny i wzywa wnioskodawcę, aby w terminie 30 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia, wystąpił do tego Sądu, o rozstrzygnięcie zaistniałego sporu, i do poinformowania go o wyniku rozstrzygnięcia PPIS.
4.3. O zawieszeniu postępowania organ zawiadamia strony postępowania.
4.4. Gdy ustąpią przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania, PPIS podejmuje postępowanie z urzędu lub na żądanie strony, zawiadamiając o tym fakcie strony postępowania.

Tryb odwoławczy.
Od decyzji służy odwołanie do Małopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, 31-202 Kraków, ul. Prądnicka 76, za pośrednictwem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Wieliczce, w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia.